Signaleren

Signaalgebied

Het verkavelingsgebied buffert water. Die waterbuffering is in conflict is met de toekomstige bestemming zoals woningen, wegen, opritten, tuinpaden en tuinhuisjes. Bebouwing van deze verkaveling verhoogt er het risico op wateroverlast zowel ter plaatse als stroomafwaarts van de Zevenhuizenloop (richting Boshoek en Liersesteenweg). Een gebied waar woningen gepland zijn en herhaaldelijk onder water staat, dient een gemeente te signaleren aan de Vlaamse overheid (vandaar, 'signaalgebied'). Het gemeentebestuur van Lint weigerde dit waterprobleem te signaleren . Het waterprobleem signaleren aan de hogere overheid bood volgens het gemeentebestuur geen meerwaarde. 

Ook verder stroomafwaarts er er een hoge overstromingsgevoeligheid. 
Gebied richting Boshoek en Liersesteenweg lopen regelmatig onder

Informatie niet doorgegeven

Een gemeente moet aan de hand van foto's informatie  een overstromingstoestand doorgeven aan de werkgroep Watertoets van de CoördinatiecommissieIntegraal Waterbeleid.De gemeente Lint heeft dit jarenlang niet gedaan. Daardoor was tot in juni 2017 in de watertoets niet opgenomen dat het gebied op 26 augustus 2014, op 15 januari 2016 en op 30 mei 2016 effectief overstroomde. De watertoets bepaalt mee de voorwaarden om te bouwen. Toekomstige eigenaars en bewoners worden door de watertoetskaarten geïnformeerd en beschermd voor een mogelijk overstromingsgevaar.


Dankzij foto's van buurtbewoners kon de Vlaamse MilieuMaatschappij de contouren van het overstromingsgebied bepalen en zal vanaf 1 juli 2017 de effectieve overstromingsgevoeligheid worden opgenomen in de watertoets (zie onderaan tab 'waterprobleem')

Hoewel vorig schepen van Ruimtelijke Ordening, Harry Debrabandere (N-VA), en huidig burgemeester wist dat de watertoets van toepassing was (zie 'actueel'), deed het bestuur niet de moeite om die overstromingsgevoeligheid te laten opnemen in de watertoets. De informatie over de feitelijke overstromingstoestanden werd door de gemeente Lint (bewust of onbewust) nooit doorgegeven naar de bevoegde instanties, hoewel dit de verantwoordelijkheid van de gemeente is. Nadat buurtbewoners zelf hun foto’s bezorgden, werd recent de watertoetskaart wél ingekleurd voor dit gebied. Wat maakt dat de burgemeester het niet nodig vond om de watertoetskaart in orde te brengen en zo de schadeclaims van de nieuwe woningen te vermijden? Hij was nochtans op de hoogte.


Lint volgt voorbeeld van buurgemeenten niet

Verschillende gemeenten in de buurt hebben een 'startbeslissing signaalgebied' genomen.Men spreekt van een 'start'nota omdat de Vlaamse Overheid na erkenning een initiatief moet nemen voor een vervolgtraject. Ook andere gemeentes dienen zo'n 'startbeslissing signaalgebied' in. Zo heeft Kontich op 9 november 2015 een erkenning gekregen voor de vallei van de Babbelsebeek. Kontich kiest ervoor om een industriegebied om te zetten naar een Open Ruimte. Zij zullen dit gebied via een nieuw RUP herbestemmen. Veel andere gemeentes maken zo'n startnota op om gebieden te herbestemmen. Kijk op Google startbeslissing signaalgebied' hoe zij dit aanpakken. Meestal beginnen de startnota's met IJZ, voor Ijzerbekken, met DEN, voor Denderbekken. Startnota's van gemeenten bij ons in de buurt beginnen met NET, voor Netebekken.

Overtollig water van de Duffelsesteenweg bufferen in dit gebied?

Ook andere besturen in het Netebekken dienden een startnota in. In verschillende erkenningsreeksen werden signaalgebieden afgebakend. Lint koos er voor om dit niet te doen. Waarom?

Lint weigert waterprobleem te signaleren aan Vlaamse Overheid

De selectie van signaalgebieden is achter de rug. Het bekkensecretariaat organiseerde een overlegronde op 11 september 2014 in Lier. Op 3 oktober 2014 was er een vergadering rond de ambtelijke goedkeuring van de ontwerplijst signaalgebieden. De gemeente Lint werd telkens uitgenodigd maar bleef afwezig. Toen op 12 november 2014 de goedkeuring van de signaalgebieden op algemene bekkenvergadering van het Netebekken plaatsvond, was de schepen van Ruimtelijke Ordening van Lint aanwezig. Toch bleef het signaleren van het waterprobleem in Verkaveling Zevenhuizen uit. Hoe is het mogelijk dat een schepen van een zogenaamd groene partij nooit op dit voorstel is ingegaan. Het was niet alleen tijdwinst, maar gaf ook de verantwoordelijkheid terug aan de Vlaamse Overheid.

Benedenschelde en Nete kregen tot mei 2016 de tijd om een  'startnota signaalgebied' op te stellen. Gebieden die nadien nog worden aangemeld of gesignaleerd worden kunnen niet meer erkend worden. Het gemeentebestuur van Lint wou de situatie eerst onderzoeken en gaf eind 2015 aan de verkavelaars de opdracht om een hydrologische studie voor het gebied te laten uitvoeren.

In mei 2017 blijkt dat deze hydrologische studie niet eens werd opgestart. Meer nog. Het schepencollege diende eerste het voorlopig inrichtingsplan goed te keuren!

Er is wel sprake van een infiltratiestudie die liep van januari 2016 tot december 2016. De verkavelaar betaalt die studie. Er is geen aanbesteding. De verkavelaar bepaalt dus zelf wat hij onderzoekt. Bovendien blijken de resultaten (nog steeds) niet beschikbaar. Hierdoor wist de gemeente de termijn om een 'startnota signaalgebied' in te dienen te omzeilen

In de voorbereidende documenten van de Gemeentelijke Commissie voor Ruimtelijke ordening van 7 november 2016 staat:  'De meerwaarde van een statuut van signaalgebied door de verschillende instanties betwijfeld werd'. De waarheid is echter dat het bestuur nooit afgestapt van het plan om te ontwikkelen. Immers, onderaan in diezelfde nota dat 'het absoluut de bedoeling is een (...) wijk te laten ontwikkelen'. Dan is een signaalgebied natuurlijk geen meerwaarde. Integendeel. Een signaalgebied zou de ontwikkeling juist grondig veranderen of tegen houden door de toepassing van de betonstop in overstromingsgevoelig gebied (die mogelijks al in de zomer van 2017 ingaat). Bovendien lijkt het nu alsof 'deze instanties' groen ligt geven voor ontwikkeling en niet het bestuur. Klik hier voor deze nota

Na jarenlang verschillende acties door de buurt blijken er geen schriftelijke adviezen te zijn, geen verslag, geen studie. Een creatieve inrichting binnen de geldende bestemming bijvoorbeeld door paalwoningen te bouwen of woningen met bovengrondse kruipkelders die bij noodweer kunnen overstromen zijn tot nu niet onderzocht. En als dit onderzocht wordt, wordt er in elk geval niet over gecommuniceerd




Lint heeft signaalgebied nodig

Op facebookgroep Natte Voeten getuigen bewoners van ondergelopen straten en garages. Lint kan strategisch kiezen om bij hevige regenval overtollig water in de buurt af te leiden naar dit lager gelegen gebied (zie digitaal hoogtemodel en tab ‘water’). Dit  waterbufferingsgebied vrijwaren is een verzekering afsluiten voor verdere gevolgen van klimaatverandering en (toekomstige) bewoners van een hoop waterellende en kosten besparen.

Belangrijker is echter dat door niet of anders te bebouwen de nodige ruimte voor water voorzien wordt zodat ook de overstromingsproblemen verder stroomafwaarts van de Zevenhuizenloop (zie plannetje 'Waterprobleem') niet verergeren. Daarnaast is behoud van open ruimte een meerwaarde. Dit verhoogt de belevingswaarde voor joggers, wandelaars en fietsers langs de fietsostrade van Luitersheide aan de noordkant van de spoorweg.  Ook de ruimere omgeving zal wel bij varen dit gebied niet te verkavelen, bijvoorbeeld door minder verkeersoverlast op het rond punt in het centrum. Overstromingsrisico's stroomafwaarts worden vermeden en verdere verstedelijking wordt tegengegaan en beleefbare open ruimte wordt dichter bij de mensen gebracht.

Lint mist de boot als signaalgebied

In februari 2023 publiceerde het Rekenhof een stand van zaken op vlak van signaalgebieden. Zo wil men schade in overstromingsgevoelige gebieden voorkomen . Door Preventieve maatregelen kan men dat voorkomen. Doordat Zevenhuizen nooit gesignaleerd werd, kunnen deze preventieve maatregelen niet rekenen op financiële steun van Vlaanderen. Daardoor worden ze niet genomen. Klik hier of op de afbeelding om de studie te bekijken


Verhandelbare bouwrechten

In 2016 stond de overheid in heel Vlaanderen nog 26 bouwvergunningen toe in gebieden met risico op overstromingen (klik hier voor meer info). Met verhandelbare bouwrechten (klik hier voor meer info) kan Vlaanderen deze situatie een halt toe roepen. Lint plant de komende jaren een veelvoud aan bouwvergunningen in overstromingsgebied ‘Zevenhuizen’. Na de afbraak van de voormalige Sobemi gebouwen aan de achterkant van het station van Kontich krijgt Lint de kans bijkomende woonzones te creëren en als verhandelbare bouwrechten in te zetten. Deze woonzone ligt vlak aan treinverbindingen met Brussel en Antwerpen.

Eventuele kosten door herbestemming (of andere gebruiksbeperkingen) worden enkel door de rechter bepaald. Dit noemt men planschade. Op voorhand kan nooit precies gezegd worden hoeveel dit bedraagt, maar een perceel dat bouwtechnisch niet geschikt is om te bebouwen zal bijvoorbeeld veel minder planschade met zich meebrengen dan een perceel waar zich geen problemen stellen. De vraag is: "Hoe geschikt zijn de percelen in een overstromingsgebied om te bouwen".


Een vuistregel voor planschade is over het algemeen dat enkel percelen aan een uitgeruste weg in aanmerking komen (en dan enkel de eerste 50 m).  Het is niet duidelijk of een ontwikkelaar die opties heeft op eigendommen in aanmerking komt voor planschade. Alleszins, als Lint als initiatiefnemer van een open ruimte RUP planschade zou dienen te betalen, dan kan zij 60% van het bedrag recupereren van Ruimte Vlaanderen. Daarnaast is het zo dat bij recente uitspraken van de Raad van State blijkt dat die planschade in de praktijk niet wordt toegekend. Ook in andere dossiers blijkt de Raad van State in de praktijk geen planschade toe te kennen en eigenaars kunnen toch vergoed worden via VLM of het boscompensatiefonds (zie 'meer weten?').

Zolang er geen vergunningen zijn afgeleverd kan een gemeente steeds alsnog kiezen voor een nieuwe functionele bestemming, al dan niet met herbestemming. De kans op recuperatie planschade werd echter verkeken door geen startnota in te dienen.

Het is niet zo dat gronden minder waard 'worden' door herbestemming. Door de effectieve overstromingen 'zijn' die gronden al minder waard. Een erkenning als signaalgebied had een bescherming geweest voor toekomstige bewoners/eigenaars. Waarom is een grond waarvan de koper niet weet dat er een waterprobleem meer waard? Dat is omdat hij niet geïnformeerd is. Het is een virtuele waarde die in rook opgaat, geen echte waarde. Daarom is het belangrijk steeds de watertoetskaarten up-to-date te houden. Dat is ook de reden waarom buurtbewoners foto's van de overstromingstoestand aan de Vlaamse MilieuMaatschappij, Dienst Lokaal Waterbeheer, Team Watertoets heeft doorgegeven. Hierdoor werd -eindelijk- de watertoetskaart voor dit gebied geactualiseerd.


Biedt Vlaamse Regering hoop?

Het nieuwe Beleidsplan Ruimte Vlaanderen voorziet een bouwstop in watergevoelige gebieden (lees hier voor meer info). De Vlaamse Regering wil de resterende ruimte in Vlaanderen beter te beschermen en bewoning te concentreren op de best gelegen en best toegankelijke plaatsen. Het Kabinet van Joke Schauvliege werkte tot aan haar ontslag aan een kaart met de precieze gebieden waar het bouwverbod zal gelden. Die lijst waar een bouwverbod zou gelden, kwam er door haar ontslag echter niet. 
Indien de verkaveling 'Zevenhuizen' gecatalogeerd wordt als “risicozone voor overstromingen", is de verzekeraar niet verplicht om de woningen die zullen gebouwd worden tegen waterschade te verzekeren. Doet hij dat toch? Dan gelden de wettelijke maximumtarieven van het Tariferingsbureau niet meer. De verzekeraar bepaalt dus zelf de hoogte van de premie. Sterker nog, hij hoeft de wet op de natuurrampenverzekering voor overstromingen niet eens te respecteren. Bovendien hebben mensen die er bouwen geen recht op een tussenkomst door het Rampenfonds.Tekst in cursief overgenomen uit brochure “Overstromingsveiligbouwen en wonen” van de Vlaamse Overheid, bovenaan p.25




Geen opmerkingen:

Een reactie posten